PSALMI

I.

PSALMI

vox sacra. Horum significatio laxa admodum est, cum libri Canonici V. T. in Mosen, Psalmos et Prophetas dividuntur, Strictius vocem usurpant, qui illam ad denotandos 5. libros Poeticos, Iobum, Psalmos, Proverbia, Ecclesiasten et Canticum, adhibent. Per excellentiam, pro Psalmis Davidicis, quorum 150. frequentissime sumitur. In hos, in universum, vel partes exstant: Aenetii Tractatus, in 8t. Lipsiae A. C. 1574. Aepini Enarrationes, in 8t. Francof. 1555. Agathias. Agelii Commentar. in fol. Romae 1607. Alcuinus. Alesius. de Aliaco. Amelry. Amesii Lectiones, in 8t. Amstelod. 1658. Amyraldi Paraphrasis cum Annotat. Salmurii 1662. Anastasius. Ansbertus. Antonius. Apollinaris. Aquaviva de Aquino. Arcularius. Arnobius. Artopaeus. Aucherius. Avendano. Augustini Tractatus. de Avila. Ayguanus. Backii Comment. Backmeisteri Explicatio Ps. 16. 21. 22. in 8t. Rostochii 1605. Baro. Basilii Homiliae. Barbarus. Baumbach. Beckii Analysis Ps. 2. in 4to, Basileae, A. C. 1618. Beda. Bellarminus. de Bello Visu. Benzonius. Berna. Bernardi Sermones. Beri in Ps. 118. 144. Basileae A. C. 1551. Beumlerus, Bezae Paraphrasis. Bocchii Observationes Phys. Ethic. Polit. Histor. in 8t. Antv. Plantin. Bonaventura. Botta. Bovillus. Car. et Franc. Bourdolosius. Brandmylleri Contiones. Bredenbachii Commentar. in Ps. 69. prior. in fol. Col. 1560. Brentii Decades 11. Brunones tres. Buceri Explan. fol. per Rob. Steph. 1554. Buchananus. Buchius. Bugenhagii Expositiones. fol. Basil. 1524. Buonriccius. Bythneri Lyra Prophetica. in 4to. Lindini 1664. Calderarius. Calovii Annotas. Calvini Comment. in fol. Cambellanus. Campensis. de

Carolis. Cassrodorus. a Castro. Cheekus. Cholinus in Ps. 51. in 4to. 1612. Chrysostomi Homiliae. Chytraeus David et Nathan. Ciconia. Cinfius. Cocceius. Cognatus. Colerus. Colius. Contarenus. Cooperi Expositio Ps. 51. et 119. Coppenii Notae. in 4to. Heidelb. 1619. Corderius. Cornerus. Cramerus. Crommius. Cruciger. Crucius. Cubicularius. Delrio. Deucerus. Didymus. Draconites. Drieschii seu Drusii Fragmenta et Interpr. Gr. in 4to. Antv. 1581. Dubravius in Ps. 5. Duporti Metaphrasis metrica, in 4to. Cantabrig. 1666. Eberardi Explicatio Psal. 31. 90. 133. in 8t. Witeb. 1572. Engerdus. Epiphanii Sylloge Interpretum. in fol. Basil. 1588. Ephrem. Erasmi Enarration. Espensaei Comm. in Ps. 130. Eusebius. Euthymius. Fabri Psalterium quintuplex. Fol. Col. 1541. Fabricii Contiones. Paius in Ps. 49. et 87. in 8t. Genev. 1609. Felinus. Fevardentius. Figueiro. Finckii Meditationes, in Ps. 11. priores in 12. Ienae 1618. etc. Flaminii Paraphrasis et Notae. Flamma. Folengius. Ford. Formiicarius. Fornerius. Frobenii Analysis Ps. 34. in 4to. Witeb. 1591. Gagneius. Geileri Praelectiones. Genebrardus. Gerardi Annotationes, in 4to. Gesnerus. Ginnasius. Godeau. Golerus in Ps. 119. Germ. Gomezius. de Granada. Graphaeus, Grevii Contiones. in 8t. Brixiae 1600. Gregorii Nyss. Comm. in Psalmorum Inscriptiones. Grynaei Enarratio Ps. 19. 110. 133. in 8t. Genevae 1579. Gualtheri in Ps. 94. priores Homiliae. Guilielmi. Haberkornii Contiones. Gressae. 1672. in 4to. de Hales. Hamondus. de Harentals. Haymo. Helmichii Analysis, in 4to. Amstel. A. C. 1621. Hemmingii in Ps. 21. priores Ps. 25. 81. 84. Enarrat. Hempelii Psalterium. in 8t. Witeb. 1596. Herbornae. Heresbachius. Heshusii Comment. fol. Helmstad. 1586. Hessus. Hieronymus. Hilarius. Hildershami Theologia Pract. sea Contion. in Ps. 51. v. 9. pr. Angl. et Belg. in 4to. Hillesemii Meditationes, in Ps. 15. priores Ps. 65. 133. Antver. et Colon. Hoe Explicatio Ps. 8. 110. Hofmannus.

Honorius. Hopperi Paraphrasis, in 8t. Antv. Plantin. Eiusdem de usu Psalmorum lib. Hoppii Elucidatio Ps. 128. in 8t. Gorlitz. 1578. Hormoldus. Hulsii Notae, in 12. Lugd. Bat. 1655. Hussi Enarrat. Ps. 108. ad 118. Hyperii Expositio Ps. 12. 20. 22. Marp. 1542. Iansenii Commentaria, in fol. Antv. 1614. Iansonius. Idiota. de las Infantas. a Iesu Maria. Ioachimi Psalterium 10. Chordarum, in 4to. Venetiis. R. Ioel ben Schuaf. Ionstoni Paraphrasis. Iorgius Dori. Ioseph aben Iechiia. Iulius. Iunii Enarr. in Ps. 4. priores, dein 101. 122. 123. Iustinianus. Lake in Ps. 1. et 51. Angl. Londini A. C. 1629. Lameti in Ps. 26. priores in 8t. Paris. 1548. de Lavel. Leigh in Ps. in fol. Londini 1657. Lindanus. Lippomannus. Lombardus. Loniceni Ε᾿ξήγησις. Longlandi Sermones in fol. Lond. A. C. 1518. Lormus. Lossius. Ludolphus. Lutheri in Psalmos 22. priores etc. Macon. Magnetius. Maior Georh. et Ioh. Maldonatus. Malvendus. Marcellinus. Marcellus. Marloratus, in fol. Martinius. Medrasch tehillim. Melanchthon in Ps. 2. 34. 100. usque ad 133. Meronus in Ps. 145. Metropagita in Ps. 11. et 109. Pragae 1591. Meursii Meditationes in Ps. 116. et in partes 3. priores Ps. 119. in 12. 1604. Michaelis Decachordon. Colon. A. C. 1600. Molinaei Meditatio in Psal. 123. Molleri Enarratio in fol. Genev. 1661. Montani Elucidat. in Ps. 31. priores in 4to. Antv. A. C. 1574. 1605. Morlinus. Moureti Psaelterium in 8t. Paris. 1586. de Muis Comm. lit. et Histor. fol. Paris. 1650. Musculus. Myconii Enarratio Ps. 101. Bremae 1548. Mylii Meditationes in Ps. 23. Naclantus Nancelius. Naogeorgius. Nausea. Nicetas. Nobisius. Nicolsoni Expositio, Angl. in fol. Lond. 1662. Oecolampadii in Ps. 73. ad 79. in 8t. Basil. 1543. Origenis Homiliae in Ps. 36. 37. 38. Osiandri Annotationes, Osorius. Oswaldus. Palanterius. Pampolitanus. Panicarolae Paraphrasis. Parez. a Pastura. Pelargi Explicationes Ps. 16. 22. 29. Peregrini Discursus in Ps. 51. Ital. Bononiae 1579. Petavii Paraphrasis Graec. Pezelius in Psalmos graduum, in St. Brem. 1602. Pictorius. Picus. Piscatoris Comment. 8t. Pitisci Ideae Conc. in 4to. Francof. 1620. Pizza. Polanus in 14. 15. 16. 22. Porretanus. Pozo. Pricaei Comment. de Primis. Prosper. Pulsictus. Puteani Catena Patr. in fol. Paris. 1530. Radmannus. Rapicius. Rathbertus. Regius. Remigius. Renaudianus. Rennecherus. Reuffius. Riveti Enarrationes in quosdam Ps. Rollocus. Rudingerus. Ruffinus. Sacratus. Sadeelis Meditationes in Psalm. 32. Sadoletus in Psalm. 50. et 93. Sampsonus. Sanctius. Sangrinus. Savanarola, in Psalmos Ital. in 8t. Venet. 1543. In Ps. 50. 70. 79. Comment. ducodec. Tubingae 1621. Scepraei Connexio liter. in 4to. Romae 1591. Scheraeus. Schnepfius Erhaed et Theod. Sculteti Abr. Idea Contion. Sculteti Iac. Analysis Log. Rhet. in 8t. Witeb. 1619. Siberus. Sixtus Senens. Slotanus. Sohnii Expositio, a Ps. 58. ad 69. et Ps. 110. 130. in 8t. Sigenae 1598. Stampelius. Stella. Stephanii Psalterium quintuplex, in fol. Paris. 1513. Stockle Clavis in 8t. apud Comelin. 1604. Strigelius. Silvestranus. Szegedinus. Tarnovii Comm. in Ps. 10. priores in 4to. Rostochii 1628. Tegetmeierus Temple. Titelmannus. Theodoreti Commentaria. Toletus. Tossani Dictionar. et in Ps. 2. Praelectiones. Treminius. de Turre Cremata. Tuscanus. Tyraboschus. du Val. Varlenius. Velasquez. Vetterus. Vicarsius. de S. Victore Hugo et Richardus. Vitalis a Furno. Vitus Nic. et Theod. Vives. Ulenbergii Paraphr. Ps. 90. Coloniae A. C. 1591. Waseri Analysis Ps. 110. Weitweiler. Wellerus. Werstemius Wicelii Notae. Col. 1530. Widebrami

Psalterium. Wigandus. Winerus. Willotus. Wirthenbergius. Witlinigus. Wolfius in Ps. 94. ad finem. Zamariel in Ps. 32. Gall. in 8t. Zechneri Analys. Exeget. etc Ps. 20. octav. Zichemii in Ps. 40. Ant. 1556. Zuingerii Analysis Psalm. in fol. 1600. Zuinglii Explicatio, etc. Vide Crowaei Elenchum Scriptorum. In Psalmos Paenitentiales, in specie, exstant: Alcuinus. de Aliaco, Arcularius. Aretinus. Atavantius. Backmeisterus. Balduini Comm. cum textu triplici, in 8t. Witeb. 1599. Berus, Basileae 1551. Beurhusiii Analysis. in 8t. 1589. Northusiae. Bourghesii Meditationes. Duac. 1579. Buchii Expositio. Buratellus.

Capnionis Commentar. in 8t. Tubingae 1512. Croquetii Sermones. Gall. Duaci 1579. Fischeri Ioh. Commentarii, Angl. in fol. Lond. 1557. Fischeri Osw. Expositio. Ingolstad. 1565. Gedicci Enarratio. in 8t. Lips. 1595. Gersonis Expositio, et Gregorii M. Haywardus in Psal. 6. 32. et 130. Angl. et Germ. Hilcemeri Anal. Log. et Rhet. Exp. fol. Augustae Vindel. 1616. Heldershami Conc. in Ps. 51. vers. 9. Angl. et Belg. in 4t. Ischurius. Lapidani Meditationes. in 8t. Lovan. 1530. Magerus. Maior, in 8t. Witeb. 1565. Montani Comm. in 12. Antv. 1569. Nevillaeus. Paris. 1556. Pelargus. Pepinus. Petrarcha. Reuchlinus. del Rio. Riveti Meditationes. in 12. Arnheim. 1638. Saia. Savanarola. Seberius. Siberus. Simpsonus. Stampelii Explicatio genuina. in 8t. 1611. Fr. March. Strironis Patraphrasis, Belg. Antverpiae. Varsevicius. de la Vega. Vegius. Vives. Ulenbergius. Wicelius. etc. Vide ibid.

II.

PSALMI

α. Psalmi Abecedarii dicuntur Augustino Enarrat. in Psalm. 118. contione 32. illi Psalmi, quorum versus literis Alphabeti Hebraici respondent: inter quos eminet Psalmus 119. Idem Augustinus Abecedarium vocavit Psalmum, quem ipse contra Donatistas composuit, vide eum Retract. l. 1. c. 20. ss. Psalmi Alleluiatici, Hieronymo, Epist. 7. 17. 137. appellantur, qui Aleluiab pro titulo habent, numerô 20. nempe 104. usque ad 118. dein 134. 135. 145. usque ad 50.

γ. Psalmus Apertionis, apud Amalarium de Offic. Eccl. l. 3. c. 9. quem in nocturnis ab Abbate dici iubet Regula Magistri, c. 44. est Psalmus, Domine labia mea aperies etc.

δ. Psalmi Ascensionis, vide Graduales.

ε. Psalmi Baptismales, qui in diebus Baptismalibus recitari consuevêre, nempe in Dominica nocte, Resurrectione Domini et Pentecostes, numerô tres sunt, ut videre est apud Durandum, Ration. l. 6. c. 69. num. 4.

ζ. Psalmus Cantici, apud Ruffinum Aquileiensem in Psalm. est, cum, organô praecinente, subsequens vox chori cantantis auditur etc.

η. Psalmi Directanei, qui, unô eôdemque vocis tonô, nullâ modulatione pronuntiantur. Vide supra.

θ. Psalmi Dominicales, in Martyrolog. Rom. c. 41. qui diebus Dominicis in Ecclesia recitari solent.

ι. Psalmi Familiares, apud Udalricum in Consuetud. Cluniac. l. 1. c. 46. dicuntur, ii qui in omnibus 12. lectionibus horas sequuntur.

κ. Psalmi Feriales, in Microlog. c. 5. vocantur, qui in Feriis recitantur: Dominic. Macer in diebus hisce unicum nocturnum XII. Psalmorum recitari, monet in voce Nocturnus.

λ. Psalmi Fortiores, in Reg. Benedicti c. 18. Psalmi longiores dicuntur.

μ. Psalmi Graduales, dicti sunt Psalmi XV. a Psalmo 120. usque ad 135. Hebr. Amahaloth: vel quia canebantur in XV. Templi Salomonici gradibus; vel quia vox gradatim elevabatur. In Ecclesia Romana recitabantur quottidie tempore Quadragesimali: donec Pius V. in Feriis quartis ieiuniorum in Choro illos recitari statuit; ab hac obligatione eximens eos, qui extra Chorum ad officium recitandum tenentur; concessit tamen 50. dies indulgentiae illos recitantibus, tam in Choro, quam extra, ut ex eius Bulla Breviario praefixa patet. Vide Macrum ubi supra. Car. du Fresne Psalmos hos ad quinque parvas Horas, in quottidiano officio Deiparae, congrue distribui, addit,

ν. Psalmus Invitatorius, item nude Invitatorium, appellatur Psalmus 95. Venite exsultemus etc. apud Durandum, l. 5. c. 3. n. 10. 11. et 12. Macer vero Invitatorium vocat antiphonem, quae ad hunc Psalmum replicatur, in voce Invitatorium.

ξ. Psalmus Misericordiae, Psalmus 51. appellatur, a Gervasio Tilleberiensi in Otiis Imperatorum, Decisione seu Parte I. o. Psalmipro Octava, quod Instrumentô Musicô 8. chordarum canerentur, apud Macros in Hierolex.

π. Psalmus Paroemiacus, Παροιμιακοὺς, sic dictus Psalmus 104. Benedic anima mea Domino; quod ab eo Graeci Vesperas, Missam aliaque officia auspicentur.

ρ. Psalmi Plebeii et Vulgares, a privatis imperitisque hominibus compositi, in Ecclesia cantari vetantur Conc. Laodic. can. ult. Vide Henr. Vales. ad Euseb. l. 7. c. 24.

σ. Psalmi Paenitentiales, dicuntur VII. hi videl. Psalmus 6. 32. 38. 51. 102. 130. et 143. Vide supra in voce Paenitentiales.

τ. Psalmi Prostrales, Prosternales seu Prostrati, vide supra Prostrati. v. Psalmi Refectionum, qui tam positâ, quam levatâ mensâ, a Monachis recitari solent, vide Regulam Magistri, c. 37. et. 43. idque in Dominica vel diebus festis cum antiphona vel alleluiah: cum alias directanei pronuntientur.

φ. Psalmus Responsorius, vide supra Responsorium.

χ. Psalmi Salomonis, ut apocryphi, laudantur Athanasio in Synopsi S. Scripturae, et Theod. Balsamoni.

ψ. Psalmi Speciales, in Capit. Aquisgran. ann. 827. dicuntur VII. Psalmi Paenitentiales.

ω. Psalmi Superpositi, in Reg. Magistri, c. 50. videntur dici Psalmi, super tabulas peregrinantium illiteratorum positi, Carolo du Fresne in Glossar.

αα. Psalmi Typicorum, apud Graecos dicuntur Psalm. 23. et 146. quod hi in officio Typicorum recitarentur: corum vero prior πρῶτα Τυπικὰ, posterior δέυτερα Τυπικὰ dicebantur. Apud eosdem Α῎μωμος vocatur Psalmus 119. quod ab hac voce incipiat: Πολυέλεος, et Προσκύρια alii duo, de quibus suô locô. Sed et Καθίσματα Psalmorum, pro materiae diversitate, nunc ἀναπαύσιμα, nunc ἀναςτάσιμα, nunc κατανυκτικὰ, nunc μαρτυρικὰ, nunc ἀποςτολικὰ nuncupantur, in libris supra cit. etc. Vide plura hanc in rem apud Car. du Fresne et Macros Fratres d. l. de Paenitentia vero Psalmorum, in eadem Ecclesia diximus aliquid supra in voce Palmata et Paenitentia. Vide etiam infra in Superpositio.